Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL)
Jest to partia polityczna utworzona 22 sierpnia 1945 roku, kontynuatorka przedwojennych tradycji i zasad SL oraz podziemnego SL „Roch”. PSL opowiadało się za obroną niezawisłości państwowej Polski, prawem do pełnej suwerenności narodu polskiego, ustrojem parlamentarno-demokratycznym oraz szerokim samorządem terytorialnym i gospodarczym. Należy wiedzieć, że za podstawę rozwoju ekonomicznego Polski uznawało rolnictwo, broniąc szczególnie drobnej i średniej własności prywatnej. Popierało działalność spółdzielczą, głosiło postulaty powszechnej i bezpłatnej oświaty. Działacze PSL: S. Mikołajczyk, W. Kiernik i Cz. Wycech weszli w skład Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Z racji szerokich wpływów w społeczeństwie oraz sprzecznego z planami komunistów programu politycznego od początku było zwalczane. Odbywało się to zarówno na drodze politycznej, jak i poprzez wszelkie podporządkowane komunistom organy i instytucje państwowe oraz ugrupowania polityczne, nie wyłączając całego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa. W wyniku terroru, w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach, w latach 1945-1947 zamordowanych zostało przeszło 100 działaczy tej partii (między innymi N. Wiatr, S. Ścibiorek i W. Kojder). Terror nasilił się szczególnie przed wyborami do Sejmu Ustawodawczego (1947 rok), których wyniki sfałszowano i przyznano PSL zaledwie 28 mandatów (10,3 procent oficjalnych głosów poparcia), zaś liczne protesty władz PSL, ukazujące fałszerstwa, zostały przez komunistów odrzucone. Był to początek ostatecznej akcji Polskiej Partii Robotniczej (PPR) dążącej do likwidacji jakiejkolwiek legalnej opozycji w kraju. W 1946 roku powstało Polskie Stronnictwo Ludowe „Nowe Wyzwolenie”. W październiku 1947 roku KC PSL opanowali podporządkowani PPR działacze, usuwając zwolenników Mikołajczyka, i przemianowali komitet na tymczasowy Naczelny KW PSL. Nowe, w pełni oddane komunistom kierownictwo potępiło mikołajczykowski agraryzm, poparło program kolektywizacji wsi i całkowicie podporządkowało się PPR, a następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W listopadzie 1949 roku PSL połączyło się z SL, tworząc ZSL.
Należy wiedzieć, że PSL zostało odrodzone w 1989 roku w Wilanowie przez grupę byłych działaczy PSL mikołajczykowskiego (1945-1947). W swym programie głosiło postulat odbudowy na wsi samodzielnego ruchu chłopskiego, nawiązując bezpośrednio do tez PSL z 1946 roku. Na lutowym Kongresie PSL (wilanowskiego) w 1989 roku wybrane zostały władze związku. Przewodniczącym została A. Chorążyna, prezesem F. Kamiński. W maju 1990 roku nastąpiło w Warszawie połączenie PSL z Polskim Stronnictwem Ludowym „Odrodzenie”. Nowe PSL w swym programie politycznym odwołuje się do idei agraryzmu, etyki chrześcijańskiej i tradycji ruchu ludowego. Opowiada się za ustrojem demokracji parlamentarnej, równouprawnieniem wszystkim form własności, interwencjonizmem państwowym w głównych dziedzinach gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa indywidualnego, bezpłatnym nauczaniem oraz opieką medyczną z przejęciem części kosztów leczenia przez pacjenta. Domaga się także mecenatu państwa w stosunku do instytucji kultury i zwolnienia tempa prywatyzacji majątku państwowego. W wyborach parlamentarnych w październiku 1991 roku uzyskało 48 mandatów poselskich i 8 senatorskich (około 9 procent głosów), w wyborach we wrześniu 1993 roku – 132 mandaty poselskie i 35 senatorskich (15,4 procent głosów). W latach 1993-1997 w koalicji rządzącej z SLD, 2001-2003 SLD i UP. Natomiast w latach 2007-2015 współtworzyło rząd z PO. Obecnie prezesem PSL jest Władysław Kosiniak-Kamysz.
